Konkurs Mieszkanie Plus Nowe Jeziorki – I nagroda

Opis idei architektonicznych oraz urbanistycznych rozwiązań projektowych.
Projekt osiedla Nowe Jeziorki to projekt urbanistyczny rozwoju zrównoważonego, długoterminowego i ukształtowanego fazami. Jest to projekt przyjaznych siedlisk tworzących lokalne mikrospołeczności ludzkie żyjące w symbiozie i synergii z naturą, z wielowątkową infrastrukturą społeczną, wielopokoleniowy, adaptowalny i zmieniający się wraz ze zmianą struktury wiekowej lokalnych społeczności, odpowiedzialny kulturowo i ekologicznie oraz budujący lokalną tożsamość i aspiracje życiowe mieszkańców, szanujący zastany krajobraz przyrodniczy, tworzący warunki do ewolucji zmieniającej jego ujemne i niekorzystne dla zastanego środowiska cechy w jego atuty i indywidualne zalety. Jest to projekt o zróżnicowanych, wielowątkowych przestrzeniach wspólnych, budujących relacje wspólnotowe, w którym wspólne przestrzenie pomyślane są między innymi jako wzbogacony naturalny biotop rodzimego pejzażu z doborem roślinnym i dodanym drzewostanem charakteryzującym się doborem gatunków z pobliskiego naturalnego masywu leśnego. Projekt zakłada przekształcenie warstw wierzchnich nieprzepuszczalnych w przepuszczalne i przyjazne nasadzeniom w ramach rutynowych prac przygotowawczych i podbudowy ścieżek, ciągów pieszych i jezdnych wraz z ich otuliną tak, aby zmienić proporcje terenów podmokłych, nieprzyjaznych habitatowi ludzkiemu do obszarów przyjaznych i zdrowych przez wszystkie pory roku.
Na zachowanych częściowo terenach podmokłych zaplanujemy stworzenie obniżeń terenowych pozwalających na wytworzenie na istniejących i zachowanych miejscami gruntach nieprzepuszczalnych okresowych luster wody, stawów i hydrologicznych układów pejzażowo-rekreacyjnych z roślinnością wodną.
Projekt zachowuje na swym terenie istniejącą lub możliwą aktywność rolniczą, ogródków przydomowych i warzywnych, owocowych, sadów oraz ogrodów warzywnych produkcyjnych. Projekt przewiduje realizację przestrzeni wspólnych zróżnicowanych przyrodniczo, naturalnych botanicznie, pejzażowo i ewolucyjnie kształtujących naturalny biotop, florę i układy hydrologiczne; takie przestrzenie wspólne będą najbardziej ekonomiczne w utrzymaniu, gdyż będą odtwarzały się relatywnie samoistnie w rytm pór roku oraz nie będą wymagały co do zasady systematycznej opieki lub codziennej ingerencji człowieka w ich utrzymanie, redukując koszty funkcjonowania osiedla, a oferując życie w naturze i parku leśnym. Projekt przewiduje realizację zrównoważonego układu dróg wewnętrznych w oparciu o przepisy w zakresie ruchu pojazdów ustalone dla tzw. „strefy zamieszkania”. Główne ciągi komunikacyjne będą dostępne dla wszystkich uczestników ruchu z bezwzględnym pierwszeństwem dla pieszych; naturalną decyzją w tym kontekście jest brak konieczności wydzielania dróg rowerowych – ruch rowerowy i pieszy współistnieją w przestrzeniach publicznych i ciągach komunikacyjnych. Taki koncept obsługi komunikacyjnej pozwala na stworzenie wnętrza osiedla urządzonego jako park leśny, wzbogacony o układ pejzażowy hydrologiczny wód otwartych, rekreacyjno-pejzażowych oraz o ścieżki użytkowe i rekreacyjne. Sekwencje parku leśnego łączą przestrzeń przy przystanku kolejowym, wyznaczoną pierzejami domów mieszkalnych z usługami i handlem w parterach i zlokalizowanym w jej wnętrzu lasem sosnowym, z kolejnymi wnętrzami usytuowanymi w obszarze projektowanego osiedla. Przestrzenie tych wnętrz, wyznaczone budynkami mieszkalnymi z usługami, lokalami handlowymi i użytkowymi w parterach, z całorocznymi altanami wielofunkcyjnymi towarzyszącymi terenom gier i aktywności sportowych, stanowią jednostki mieszkalne – zworniki funkcjonalne i przestrzenne całości układu osiedla. Na południowym krańcu założenia sekwencje parku leśnego zamykają dwa połączenia funkcjonalne z terenem gminy Mysiadło z jej infrastrukturą sportową, edukacyjną, kulturalną i handlowo-usługową: pierwsze, piesze i kołowe położone w południowo-wschodniej części obszaru osiedla i drugie, piesze w części południowo-zachodniej, prowadzące przez przejście pod planowanym wiaduktem w ul. Agaty.
Zieleń i woda
Tereny zabudowy mieszkaniowej Nowych Jeziorek, położone są na południowym zachodzie miasta stołecznego Warszawy w krajobrazie podmiejskim, płaskim, wśród pól uprawnych oraz zadrzewień charakterystycznych dla Niziny Mazowieckiej z nielicznymi zagłębieniami wodnymi. Ten rodzaj krajobrazu skłania do rozwiązań przestrzennych nawiązujących do otaczającego teren pejzażu Mazowsza. Nawiązaniem takim są projektowane dla Nowych Jeziorek układy roślinności wysokiej i niskiej oparte na doborze gatunków roślin miejscowych – rodzimych, takich jak: sosny, dęby, lipy, derenie, jałowce i wrzosy. Koncepcja urządzenia terenów mieszkaniowych przewiduje zróżnicowanie programowe wnętrz zabudowy (dziedzińców), poprzez propozycje takie jak: ogrody upraw działkowych i ogrody spotkań (rzeźb, tablic rysunkowych, wystaw, miniamfiteatrów), ogrody zabaw, ogrody dźwięków, koloru, zapachów i dotyku, ogrodów z altanami i ogrodów upraw warzywnych i kwiatowych. Ogrody te będą projektowane i realizowane we współpracy z mieszkańcami, a projektanci będą wskazywać kierunki i idee oraz pomagać w wyborze dobrego rozwiązania. Poza ogrodami-dziedzińcami, będącymi bardzo ważną ideą przewodnią Nowych Jeziorek, proponujemy drugą ważną ideę – połączenia przestrzeni otwartych parku leśnego i placów w liniowe, pasmowe ciągi pieszo-rowerowe z dopuszczeniem ruchu samochodów, z wysoką i niską zielenią oraz wodą (cieki, oczka). Ponadto zielone ogrody na dachach budynków, tarasach i balkonach zintensyfikują ogólny bilans zieleni, co jest jednym z zasadniczych celów projektu terenów zieleni. Projektowana zieleń, poza jej rodzimym charakterem, będzie różnogatunkowa, kolorowa i pachnąca, przyjazna ptakom. Brzozy, sosny i jałowce wydzielają fitoncydy ujemne, jonizujące powietrze. Inną ważną funkcją zieleni to układ pasowy zieleni izolacyjnej przy trasie kolejowej. Dla lepszej izolacji kolei przewiduje się wybudowanie ekranów akustycznych, zazielenionych od strony osiedla w sposób ustrukturyzowany, z zastosowaniem siatek i pnączy. Na zwiększenie ilości zieleni wpłynie posadzenie pnączy przy ścianach budynków. Projektowany jest system powiazań wodnych, połączeń cieków i oczek wodnych o charakterze naturalnym, obsadzonych roślinnością nadwodną, atrakcyjną dla miejscowej fauny. System ten będzie miał początek i genezę w liniowym systemie zieleni Nowych Jeziorek – pełnić będzie rolę retencyjną dla wód opadowych i roztopowych, pojemność tak zaplanowanej retencji została skalkulowana przy założeniu objętości 100-120m3 wody/ha terenu osiedla; woda z deszczy nawalnych odbierana będzie dodatkowo do zbiorników podziemnych. Dla powiązania terenów zielonych osiedla z terenami zielonymi położonymi w bezpośrednim, jak i dalszym otoczeniu planowany wiadukt nad torami w ul. Agaty winien być wykonany jako wiadukt na nasypie ziemnym, z nasadzeniami zieleni, w tym zieleni wysokiej.

Opis koncepcji architektonicznej, szczegółowych rozwiązań funkcjonalnych układów mieszkań i typologii mieszkań.
1. Zespoły budynków mieszkalnych zaprojektowano jako kompozycję cztero-, pięcio- i ośmiokondygnacyjnych modułów-sekcji mieszkaniowych, różniących się morfologią i dyspozycją wewnętrznego układu funkcjonalnego. Zaprojektowano trakt o szerokości 12m w osiach i klatkowy układ komunikacji wewnętrznej; mieszkania dostępne są bezpośrednio z klatek schodowych.
2. W uzupełnieniu zaprojektowano budynki w układzie galeriowym z nasłonecznieniem wschodnim i zachodnim, z mieszkaniami na trakcie o szerokości 10,20m (bez galerii) oraz budynki punktowe, z centralnie w planie umieszczonym trzonem komunikacji pionowej. W projekcie przedstawiono sposób realizacji zadanego programu powierzchni użytkowej mieszkań ze świadomym unikaniem rozplanowania mieszkań z zastosowaniem układu korytarzowego. Wszystkie budynki, poza galeriowymi, posiadają dodatkową kondygnację przyziemia, przeznaczoną na funkcje usługowe, żłobki, przedszkola, lokale handlowe, pomieszczenia społeczne, kluby sąsiedzkie i inne funkcje niemieszkalne i pomocnicze. W budynkach galeriowych funkcje te zaprojektowane są na części przyziemia. Takie zróżnicowanie pozwoliło na zracjonalizowanie intensywności zabudowy przy jednoczesnym uzyskaniu maksymalnego czasu ekspozycji słonecznej mieszkań. Struktura mieszkań została zaprojektowana w sposób elastyczny, z uwzględnieniem możliwości zmian i dostosowania do aktualnych potrzeb. Temu celowi podporządkowano układ konstrukcyjny budynku, w którym ograniczono konstrukcyjną rolę ścian wewnętrznych.
3. Dodatkowo projekt zawiera propozycję opcjonalnego rozwiązania typologii mieszkań w układzie korytarzowym z dwupoziomowymi mieszkaniami, w modułach o dwóch poprzecznych szerokościach konstrukcyjnych: 405cm i 540cm, o powierzchni użytkowej odpowiednio ok. 43 mkw i ok. 60 mkw, pozwalające na stworzenie budynków o szerokości 16,20m przy zachowaniu mieszkań otwartych na dwie strony świata, naturalnie przewietrzanych na przestrzał. Modułowość tej innowacyjnej morfologii architektonicznej umożliwia sekwencyjne „wyjmowanie” ze struktury prostopadłościennej budynku kolejnych elementów-modułów, co pozwala na stworzenie między mieszkaniami indywidualnych ogrodów i zazielenionych tarasów przydomowych oraz na oświetlenie naturalnym światłem wewnętrznych holi i korytarzy.
Projekt urbanistyczny został sporządzony w taki sposób aby bez korekty lokalizacji pozostałych budynków, można było wprowadzić opcjonalny typ zabudowy w miejsce projektowanych budynków liniowych, planowanych na osi wschód-zachód po lekkim łuku. Zmiana taka, dzięki powiększeniu miąższości budynków z 12 do 16m pozwala na uzyskanie dodatkowo ok.10.000 mkw powierzchni użytkowej mieszkań. Dla tak przemyślanej struktury mieszkań szczególnie zasadne jest użycie systemu prefabrykacji otwartej lub zamkniętej, realizowanej w sposób indywidualny. W przypadku większych mieszkań (moduł 540cm, powierzchnia ok. 60mkw) proponowana morfologia pozwala na przekształcenia wnętrza i dostosowanie mieszkania w czasie do potrzeb kolejnych mieszkańców: pojedyncza osoba (pracująca lub student), para młodych (pracujących lub studiujących), para z dzieckiem, para z dwojgiem dzieci, para z dwojgiem dzieci i dziadkiem/babcią, para z dziadkiem i babcią pod jednym dachem. Jest to niewątpliwa zaleta rozwiązania mieszkania dwupoziomowego o takiej powierzchni. Aranżacje funkcjonalne dla poszczególnych sposobów użytkowania przedstawione zostały na planszy konkursowej.